- Λατερανό
- (Laterano). Ονομασία ενός ανακτόρου και ενός ναού (βασιλική) αφιερωμένου στον άγιο Ιωάννη του Λατερανού στο νοτιοδυτικό τμήμα της Ρώμης. Το ανάκτορο χτίστηκε από τον Πλαύτιο Λατερανό, αλλά το οικειοποιήθηκε ο αυτοκράτορας Νέρων, αφού πρώτα σκότωσε τον ιδιοκτήτη του. Τον 4o αι. μ.Χ. αγοράστηκε από τη Φαύστα, σύζυγο του Μεγάλου Κωνσταντίνου, η οποία το προσέφερε στον τότε πάπα της Ρώμης. Έκτοτε χρησιμοποιήθηκε για έδρα των παπών μέχρι το 1305, οπότε η έδρα μεταφέρθηκε στην Αβινιόν της Γαλλίας. Το παπικό ανάκτορο του Λ. καταστράφηκε τον 14o αι. από πυρκαγιά, αλλά ανοικοδομήθηκε από τον πάπα Σίξτο Ε’ το 1586. Το 1843 ο πάπας Γρηγόριος ΙΣΤ’ ίδρυσε σε αυτό το Λατεράνειο Γρηγοριανό Μουσείο, γνωστό για τους ανεκτίμητους αρχαιολογικούς θησαυρούς της προχριστιανικής και της χριστιανικής εποχής. Στο ανάκτορο υπογράφηκε και η σύμβαση μεταξύ Ιταλίας και Βατικανού που αναγνώριζε το κράτος του Βατικανού (11 Φεβρουαρίου 1929).
Το 324 μ.Χ. οικοδομήθηκε κοντά στο ανάκτορο η πεντάκλιτη με νάρθηκα βασιλική του Αγίου Ιωάννη, στην οποία γινόταν η επίσημη εγκατάσταση των νέων παπών στο αξίωμα. Σήμερα σώζονται μόνο τμήματα του βαπτιστηρίου της παλαιοχριστιανικής περιόδου, καθώς ο ναός ανακατασκευάστηκε τον 18ο αι. Στη βασιλική αυτή έγιναν δεκατρείς σύνοδοι της Δυτ. Καθολικής Εκκλησίας, οι πέντε από τις οποίες ήταν οικουμενικές (1123, 1139, 1179, 1215 και 1512). Σπουδαιότερες από αυτές θεωρούνται η Δ’ (1215), η οποία καταδίκασε τους Αλβιγήνους (αιρετικοί που εμφανίστηκαν στη νότια Γαλλία τον 13ο αι.) και η Ε’ επί πάπα Λέοντα Γ’ (1512), στην οποία αποφασίστηκε να διακοπούν για μία πενταετία οι πόλεμοι των ηγεμόνων της χριστιανικής Ευρώπης, με σκοπό να στραφούν εναντίον των Τούρκων, οι οποίοι απειλούσαν θανάσιμα τα κράτη τους. Μάλιστα, αποφασίστηκε πως μετά τη νικηφόρα (όπως έλπιζαν) έκβαση του αγώνα το τουρκικό κράτος θα μοιραζόταν ανάλογα με την προσφορά του κάθε ηγεμόνα. Η πρόσοψη του ναού υπέστη σημαντικές ζημιές μετά από βομβιστική επίθεση το 1993.
συμφωνίες του Λ. Συμβάσεις που υπογράφηκαν το 1929 από εκπροσώπους της Αγίας Έδρας και του βασιλείου της Ιταλίας. Σύμφωνα με αυτές, ο καθολικισμός καθιερώθηκε ως επίσημη θρησκεία της Ιταλίας, ιδρύθηκε το κράτος του Βατικανού, αναγνωρίστηκε η διεθνής νομική προσωπικότητα της Αγίας Έδρας, εκκαθαρίστηκαν οι πιστώσεις της Αγίας Έδρας προς την Ιταλία και παραχωρήθηκαν στην Καθολική Εκκλησία πρόσθετες και ολοκληρωμένες εγγυήσεις. Με τη συμφωνία υιοθετήθηκε σειρά μέτρων, με τα οποία εξασφαλιζόταν η ελεύθερη άσκηση της πνευματικής εξουσίας της Εκκλησίας και παρέχονταν εγγυητικοί κανόνες ιδιαίτερης εύνοιας σε πρόσωπα, λειτουργήματα, ιδρύματα και κτήματα της Εκκλησίας. Βλ. λ. Βατικανού, Πόλη.
Ο εκπρόσωπος του πάπα και ο Ιταλός δικτάτορας Μπενίτο Μουσολίνι υπογράφουν τις συμφωνίες του Λατερανού (1929).
Dictionary of Greek. 2013.